Kaakontwerp 'opgesloten' 400 Miljoen Jaar Geleden

2024 Auteur: Daisy Haig | [email protected]. Laatst gewijzigd: 2023-12-17 03:12

PARIJS - Het basisontwerp van de dierenkaak is grotendeels ongewijzigd gebleven sinds het zo'n 400 miljoen jaar geleden vorm kreeg in de diepten van de zeeën, volgens een woensdag vrijgegeven studie.

Na een relatief korte periode waarin een duizelingwekkende verscheidenheid aan kaakachtige structuren zich verspreidde onder dieren met een ruggengraat, werd de scharnierende mond het blijvende model onder gewervelde dieren, rapporteerden onderzoekers.

Meer dan 99 procent van de gewervelde dieren, inclusief de mens, heeft kaken die een variatie van die rudimentaire architectuur delen. Maar in het Devoon, 420 miljoen jaar geleden, werden alle zeeën, meren en rivieren van de aarde gedomineerd door tandeloze, gepantserde vissen zonder kaken, die gevoed worden door algen en andere kleine voedingsstoffen op te zuigen.

Lange tijd werd aangenomen dat de opkomst van zeedieren met scharnierende monden leidde tot de snelle achteruitgang van de kaakloze vissen die tot dan toe het vroege mariene milieu van de aarde bevolkten.

Kaakvissen - inclusief de vroegste haaien - zouden betere jagers en aaseters zijn geweest, waardoor de soorten met vaste bek uitsterven, redeneerden wetenschappers. Maar de nieuwe bevindingen trekken die gedachtegang in twijfel.

"De verscheidenheid aan voedingsmechanismen bij dieren met vroege kaken lijkt weinig tot geen effect te hebben gehad op de diversiteit van kaakloze vissen", zegt Philip Anderson, een professor aan de Britse Universiteit van Bristol en de hoofdauteur van het onderzoek.

Om te beginnen hebben de twee groepen gedurende ten minste 30 miljoen jaar comfortabel naast elkaar bestaan.

En toen kaakloze vissen uiteindelijk vervaagden, was er geen waarneembare evolutionaire impact op hun kaakloze neven, wat suggereert dat de twee niet in directe concurrentie waren.

Eerdere studies hebben ook de opkomst van gewervelde dieren met kaken, bekend als gnathostomen, in verband gebracht met een zogenaamde oxygenatie-gebeurtenis.

Dit was een snelle verandering, althans op een geologische tijdschaal, in de samenstelling van de atmosfeer en de oceanen.

Maar ook hier is de nieuwe studie - die hulpmiddelen uit de natuurkunde en techniek gebruikt om de voedingsfunctie van de vroege fauna te analyseren - een nieuwe weg ingeslagen.

"Onze resultaten plaatsen de eerste uitbarsting van diversificatie van gewervelde dieren met kaken ruim daarvoor," zei Anderson.